Inundatie is voor bloembollentelers in Noord-Holland inmiddels een must. Als je het goed toepast, ben je in één keer jarenlang van plagen, grondgebonden ziektes en wortelonkruiden af. Het wordt ook steeds professioneler. Sinds 2014 is er een machine waarmee de schotjes razendsnel gezet kunnen worden. En NLG Holland doet momenteel onderzoek naar nog efficiëntere inundatiemethodes.
I n de jaren 80 kwam een bloembollenteler uit het Noord-Hollandse Breezand op het idee om zijn grond onder water te zetten. Dit was naar aanleiding van het feit dat, nadat in 1944 de Wieringermeer onder water was gezet, er daarna weer zonder problemen met ziekten gewassen geteeld konden worden. De teler uit Breezand die op dit idee kwam, had problemen met enkele ziekten die in de grond voorkwamen, omdat hij veel gewassen teelde die kleine bolletjes gaven.
Die bolletjes vielen door de rooimachine heen waardoor hij het jaar erop met veel opslag te maken kreeg. Als hij in staat zou zijn om deze opslag te vernietigen door het perceel te inunderen zou de druk van de ziekten ook af kunnen nemen, zonder chemische grondontsmetting (injecteren). Inunderen als zeer milieuvriendelijke manier van ziektebestrijding dus.
Dat de eerste bloembollentelers met deze methode begonnen, weet bloembollenteler Nico Blokker uit Sint Maartensvlotbrug zich nog goed te herinneren. “Ik was in 1985 achttien jaar en de eerste bollentelers begonnen er toen al mee, alleen op kleine schaal. Het kwam ook niet in de media.” Deze situatie duurde tot enige jaren geleden, toen werden vrijwel alle chemische middelen om mee te injecteren verboden. Volgens Blokker zal de inundatiemethode in de toekomst steeds belangrijker worden. “Enkele ziektes zijn moeilijker chemisch te bestrijden dan voorheen en door strengere eisen en voorschriften is chemische grondontsmetting in veel gevallen niet meer toegestaan.”
Peter Burger: “Was je voorheen met 4 man een hele dag bezig om een perceel inundatieklaar te maken, nu ben je met 2 man in 3,5 uur klaar. ”
Inpassing in het teeltplan is voor de meeste telers het grootste probleem. Je moet er namelijk vanuit gaan dat, als je gaat inunderen, je perceel al gauw 2 maanden niet bewerkbaar is. Globaal is het 1 week landvoorbereiding, 6 weken inunderen en 1 week het water uit laten zakken en het land bekwaam maken. Zes weken inunderen is aan de krappe kant omdat dan nog niet alles 100 procent bestreden is. Voor de beste resultaten is het raadzaam om in de maanden mei, juni of juli te inunderen (en de temperatuur moet hoog genoeg zijn), het moment wanneer het meeste leven in de grond zit (met hoge bodemtemperaturen).
Volgens Nico Blokker is het het beste om 1 jaar te wachten met telen na een inundatie (een half seizoen). “Dat zou het beste zijn om de grond en het bodemleven weer te laten herstellen. Ik kies er echter voor om 1 maand na inundatie al weer te gaan telen, dan planten wij de bollen dus al. Je loopt dan wel een wat risico op waterschade, ofwel kunnen de bollen mogelijk iets zuurstoftekort krijgen. Dit risico nemen wij, omdat de grond in deze regio schaars en dus duur is.”
Voer de inundatie bij voorkeur uit in de zomermaanden. Zo moet de bodemtemperatuur bij uitvoering minimaal 16°C zijn. Dit betekent dat inundatie het beste in de zomermaanden kan worden uitgevoerd. Bij lage temperaturen zijn de bacteriën, die voor zuurstofloosheid zorgen door afbraak van organisch materiaal, niet actief. Ook moet het perceel 12 tot 14 weken volledig onder water staan voor maximaal effect op stengelaaltjes en Meloidogyne-soorten (wortelknobbelaaltjes). Voor Pratylenchus penetrans (wortellesieaaltje) is 8 weken onder water voldoende. Inundatie werkt tegen meerdere aaltjes- en schimmelziekten en tegen opslagziektes van bollen en knollen. Ook is het een milieuvriendelijke manier om een aantal grondgebonden ziekten en onkruiden te bestrijden.
Bloembollenteler Nico Blokker uit het Nederlandse Sint Maartensvlotbrug begon in 1991 zijn eerste percelen te inunderen. Eerst ploegde een loonbedrijf voor hem om het perceel een dijkje, maar sinds 2018 zet Loonbedrijf P.B.N. Burger uit ‘t Zand speciale schotjes in het perceel die als dijkjes werken.
Blokker zit in het Nederlandse Sint Maartensvlotbrug, een typisch bloembollengebied. Hij zit op lichte zeezandgrond. “Inunderen op zandgrond is makkelijker, omdat de bodem sneller herstelt dan bij kleigrond het geval is.” De bloembollenteler begon in 1991 zijn eerste percelen te inunderen. Eerst ploegde een loonbedrijf voor hem om het perceel een dijkje. Sinds 2018 zet Loonbedrijf P.B.N. Burger uit ‘t Zand speciale schotjes in het perceel die als dijkjes werken. Blokker: “Let op dat je bij inundatie ook je drainagesysteem aanpast. Die kun je niet zo maar afsluiten, dan spoelt het water namelijk om je drain heen.” Je moet dus volgens Blokker de laatste 5 m van je drainagesysteem (en eventueel schelpen die er omheen liggen) opgraven en dat deel vervangen door een drainbuis zonder gaatjes.
Blokker heeft al goede ervaringen dat inunderen voor vele ziekten werkt en ook, niet geheel onbelangrijk, voor de opslag van bollen en knollen. “Tegen wortelonkruiden werkt het ook perfect. En ook goed tegen stengelaaltjes en Botrytis tulipea. En ook tegen kweek en wortelonkruiden. Helaas werkt het niet tegen het aardappel- en bietencystenaaltje.” Bij Blokker staat iedere zomer een vijfde deel van zijn landerijen onder water. De meeste collega’s doen het volgens hem anders en inunderen slecht eenmaal per 8 jaar. Volgens Blokker is inunderen overigens geen keus omdat hij vrijwel geen middelen meer mag gebruiken. Als hij gaat inunderen moet hij het waterschap waar hij onder valt, wel melden dat hij dit gaat doen. Vooral ook in verband met de beschikbaarheid van voldoende zoet water. “Tijdens die hele droge zomers van de afgelopen jaren kan het dus zijn dat er te weinig water in de sloot staat.” Het leegpompen van zijn percelen moet hij ook weer melden bij het waterschap. Op het voorkomen van verzilting heeft de bloembollenteler tot nog toe geen effect gezien. Blokker: “Ik denk trouwens dat inunderen voor de akkerbouw heel interessant gaat worden. Vooral als Roundup in de toekomst niet meer gebruikt mag worden.”
Zowel Blokker als Burger ervaren dat toeristen die zomers langs de percelen wandelen, fietsen of rijden het over het algemeen een schitterend gezicht vinden. Blokker: “En voor vogels is het natuurlijk ook een walhalla. In de geïnundeerde percelen zitten veel waterdiertjes waar ze gek op zijn.”
Bij inunderen geldt in het algemeen, zowel bij gebruikmaking van dijkjes als schotjes, dat er zo min mogelijk hoogteverschil in het perceel moet zitten. Anders worden de extra kosten te hoog volgens Peter Burger van Loonbedrijf P.B.N. Burger uit 't Zand. Een extra voordeel van polyester schotjes ten opzichte van dijkjes om het te behandelen perceel heen is overigens ook dat dichter op sloot de grond behandeld kan worden. Verder wordt alle grond binnen het schot behandeld. Het is ook duurzaam, de schotjes zijn meerdere jaren te gebruiken en je hebt minder last van dijkdoorbraak door harde wind (windkracht 11 gaf bij Blokker althans geen problemen).
Loonbedrijf P.B.N. Burger uit 't Zand heeft in 2015 een speciale schotjesinzetmachine ontwikkeld waarmee de Polyester schotjes geplaatst kunnen worden. Volgens Peter Burger gaat het plaatsen van de schotjes met de nieuwe machine veel sneller. Burger: “Was je voorheen met 4 man een hele dag bezig om een perceel inundatieklaar te maken, nu ben je met 2 man in 3,5 uur klaar. Zorg er trouwens wel voor dat tijdens het onder water zetten geen zuurstof wordt ingesloten en dat gedurende de inundatie geen enkel moment een deel droog valt.” Ook heeft Burger in 2016 een schotjesrooimachine ontwikkeld waarmee de schotjes weer weggehaald kunnen worden. De schotjes worden automatisch ook geborsteld en opgerold.
Zowel Blokker als Burger ervaren dat toeristen die zomers langs de percelen wandelen, fietsen of rijden het over het algemeen een schitterend gezicht vinden. Blokker: “En voor vogels is het natuurlijk ook een walhalla. In de geïnundeerde percelen zitten veel waterdiertjes waar ze gek op zijn.”
Mocht er toch met dijkjes gewerkt zijn om te inunderen, verspreid dan de dijkgrond absoluut niet over het perceel bij egaliseren adviseert Blokker, deze grond is namelijk nog besmet met ziektes. Bij gebruikmaking van schotjes geldt: als het perceel lang genoeg onder water heeft gestaan, kan gestopt worden met bijpompen. Dan mogen ook de doppen van de drains af en kan het water uitzakken. Beste is om daar zo lang mogelijk mee te wachten in verband met verzanding van de drains. Als dit gebeurd is en het waterpeil gezakt is tot het normale tot het normale grondwaterpeil, kan het perceel daarna bewerkt worden voor een nieuwe teelt of in ieder geval gecultiveerd en stuifvrij worden gereden.
De grondstructuur wordt door de inundatie niet verminderd. Het wordt vaak juist een losse, luchtige structuur. Uitspoeling van nutriënten is nooit aangetoond na inundatie. Dit komt waarschijnlijk doordat er niets uit de drains kan lopen tijdens de inundatie. Ook is inundatie niet negatief voor het drainsysteem, zelfs niet voor drains in een wit zandbed. Burger: “Verder heb je door inundatie meteen een goede inventarisatie gehad van je drains voor het land bekwaam maken. Je kunt voor het weg laten zakken van het water eenvoudigweg de draindoppen van je drain halen zonder problemen te krijgen met de drains of structuur van de grond.”
Ook in Vlaanderen is inundatie betrekkelijk makkelijk uit te voeren. Burger lachend: “Enige tijd geleden heb ik een schotjesmachine verkocht aan een Vlaams bedrijf, dus ik denk dat ze er in Vlaanderen al mee begonnen zijn.” Al is inundatie ook zeker aan te raden voor de bestrijding van opslag en wortelonkruiden, vooral ook omdat het daarbij 100 procent resultaat geeft, de uitvoering ervan vergt echter nogal wat tijd, minimaal zo’n 2 maanden. “En dat is nog wel eens lastig in verband met het teeltplan,” aldus Blokker. “Al is het wel zo dat voor wat betreft de bestrijding van wortelonkruiden ook in andere maanden van het jaar geïnundeerd kan worden. Bijvoorbeeld in het voorjaar.” De eerste keer inunderen is wel vrij duur, omdat het perceel eerst helemaal vlak gekilverd moet worden en de drains aangepast moeten worden (blinde eindbuizen), maar daarna is het een relatief goedkope methode.
Landbouwleven De Landelijke Uitgeverijen Koningsstraat 100 1000 Brussel
Tel. Abo. : 02/730.33.09 Tel. Pub administratie : 02/730.33.15 Tel. Zoekertjes : 02/730.33.17 Tel. Juridischedienst : 02/730.33.17
© Rossel & Cie - 2022 — Algemene verkoopsvoorwaarden — Copyright — Privacy